SEMPENA sambutan Hari Alam Sekitar Sedunia 11 Jun lepas, Institut Penyelidikan Perhutanan Malaysia (FRIM) menganjurkan aktiviti meneroka denai paling popular FRIM iaitu Denai Keruing.
Bersama jurupandu alam semula jadi terlatih yang hanya mahu dikenali sebagai Farhad, hentian pertama kumpulan yang menyertai aktiviti ini ialah sungai kecil yang menjadi tempat tinggal tiga ekor Arapaima gigas.
Ikan itu dikatakan tidaklah terlalu besar iaitu sekitar dua meter dan lebih jinak berbanding ‘saudaranya’ di habitat asal di Amerika Selatan.
Menurut Farhad, arapaima liar di Sungai Amazon lebih ganas malah, boleh melompat tinggi sehingga 1.5 meter untuk menangkap monyet dan burung sebagai makanan.
Di FRIM, kecantikan tiga ekor karnivor itu yang hitam berkilat dengan bintik-bintik oren terang boleh dilihat jelas. Justeru tidak hairanlah ikan yang gagah itu disangkakan sebagai naga hingga mewujudkan kisah tempatan Legenda Naga Tasik Chini.
“Ikan ini tidak boleh membiak di sini, kerana sungai ini tidak mempunyai pasir,” jelasnya sambil menjelaskan bahawa kehadiran spesies ikan luar boleh menyebabkan spesies tempatan atau endemik diancam risiko kepupusan.
Buluh gergasi
Kira-kira 10 meter dari lokasi ikan itu, kami tiba di pintu masuk denai dan diperkenalkan dengan dua rimbunan pokok yang sangat besar dan mempunyai sejarah tersendiri iaitu pokok ara dan pokok buluh gergasi.
Buluh gergasi itu asalnya ditanam pada tahun 1927, dengan tujuan menggunakan ruas-ruas buluh sebagai tabung semaian anak pokok. Ini adalah sebelum kewujudan tabung beg politena hitam.
Menariknya, rumpun buluh itu berjaya membesar dengan subur hingga panjangnya mencecah 25 meter dengan lebar garis pusat berukuran 16.8 sentimeter.
Bagaimanapun, ia dikatakan boleh membesar lagi kerana spesies yang sama di Peradiniya, Sri Lanka, boleh tumbuh sehingga ketinggian 36 meter tinggi dengan garis pusat sebatang buluh menjangkau 25 sentimeter. Malah, rumpunnya juga sangat besar sehingga mempunyai di antara 300 hingga 400 batang di dalam rumpun itu.
Buluh gergasi itu juga boleh berbunga, walaupun mengambil selang waktu yang sangat panjang, biasanya di antara 50 hingga 120 tahun.
Rumpun istimewa di FRIM pernah berbunga pada tahun 1951 dan berbunga semula sekitar tahun 1988 dan 1995.
Denai itu juga mempunyai pokok kulim dan pokok simpoh gajah. Pokok kulim misalnya mempunyai daun yang berbau seakan-akan bawang putih dan pucuknya enak dimakan sebagai ulam.
Meskipun, pokok kayu itu kurang berpotensi untuk dikomersialkan sebagai balak, buahnya masih digunakan dalam masakan tradisional, terutama oleh masyarakat pribumi yang menggunanya sebagai bahan tumis.
Pokok simpoh gajah yang ditemui bersebelahan, mempunyai posisi akar jangkang yang benar-benar kelihatan seperti gajah. Kehadiran akar jangkang menunjukkan spesies itu berasal daripada keluarga bakau Rhizophora, dengan ciri utama batang yang sedikit berongga menjadikannya amat sesuai digunakan sebagai kayu arang atau rakit.
Panorama Avatar
Kurang 10 minit menyusuri Denai Keruing, kami terhenti sebentar ekoran terpesona dengan pemandangan hutan menakjubkan di lembah bukit yang sedikit terbuka.
Panorama The View itu juga dikenali sebagai Avatar View kerana ia kelihatan seperti latar belakang filem grafik Avatar tetapi lebih cantik, hidup dengan warna terang dan semula jadi.
Hakikatnya, ia sebenarnya sebahagian daripada kelompok pokok spesies tertentu yang ditanam sejak tahun 1929 dan kelompok yang membentuk Avatar View ialah pokok kapur.
Di lokasi berdekatan, Farhad menunjukkan dua batang pokok besar yang terkenal dengan nilai ekonomi iaitu merbau dan karas. Merbau yang merupakan balak kayu keras sukar didapati kerana pertumbuhannya yang terlalu perlahan. Tetapi itulah juga keistimewaannya kerana pertumbuhan perlahan itu menyebabkan kayunya sangat keras, kukuh dan mahal sehingga mencecah harga RM900 sekilogram.
Karas pula menghasilkan resin gaharu yang sangat penting dalam dunia kecantikan. Resin paling berkualiti bergantung kepada kepekatan boleh mencecah harga RM100,000 sekilogram.
Mendapatkan resin gaharu bagaimanapun tidak mudah, sekiranya tersalah cara, kualiti resin yang terhasil akan merosot. Di laluan Denai Keruing juga, pelawat diperkenalkan dengan pokok akar beluru atau Liana sp. iaitu tumbuhan bercirikan simpulan batang yang seakan-akan arca semula jadi.
Menariknya, akar itu sangat berguna untuk mereka yang sesat di dalam hutan. Seperti dalam filem-filem aksi hutan ala Rambo, terdapat spesies tertentu pokok liana yang mengandungi air.
Farhad menjelaskan bahawa sebahagian daripada spesies pokok itu sebenarnya mempunyai air yang beracun.
“Jangan minum air yang tidak cukup jernih atau pun uji terlebih dahulu dengan menyapu sedikit di bibir dan hanya minum jika ia tidak menyebabkan kegatalan atau alahan,” tegasnya.
Secara tradisi, kulit batang liana digunakan sebagai syampu dan masih digunakan oleh masyarakat orang asli kini.
Selepas meninggalkan juntaian pokok Liana, kami berjalan lagi menyusuri denai sambil menikmati keindahan hutan matang dengan nyanyian cengkerik, riang-riang, burung dan katak.
 |
| INILAH rumpun buluh gergasi yang menjadi tarikan di Denai Keruing. |
Ketika melalui lereng bukit yang agak sempit, Farhad menghentikan kami di sebatang pokok besar yang mempunyai banyak cecair kental putih iaitu pokok jelutong.
Aliran cecair itu ialah getah jelutong yang terhasil apabila batangnya dilukakan. Menariknya, getah jelutong telah lama digunakan oleh masyarakat asli sebagai gula-gula getah (chewing gum).
Ketika kami leka mencungkil dan merasa getah jelutong, Farhad memanggil kami untuk melihat beberapa helaian dedaun kering di atas tanah, sambil mencangkung. Kami mencari daun-daun kering yang serupa dan menderaikannya dengan tangan. Nyata daun kering itu menghasilkan bau yang segar dan kuat.
Ketika menerangkan ciri fizikal pokok dengan kulit kelihatan mengelupas dan batang yang lurus menegak tanpa cabang bak payung, barulah kami menyedari bahawa inilah titik FRIM Wow Spot yang terkenal serata dunia.
Di titik ini, sesiapa yang mendongak ke atas pasti akan teruja keseronokan ekoran terpegun dengan keindahan kanopi yang mana pucuk dedaunan dari sebatang pokok tidak menyentuh pucuk pokok yang lain.
Justeru, pengunjung dapat melihat rupa langit seakan-akan rekahan tanah liat yang kering atau pun sayur brokoli.
Terdapat banyak teori yang cuba menjelaskan fenomena itu, termasuk, sejenis gas yang terhasil apabila dedaunan itu bersentuhan ketika angin kencang akan membunuh pucuk jirannya.
Apa pun, fenomena itu hanya berlaku di hutan matang terancang seperti di FRIM iaitu hutan pokoknya ditanam dengan syarat spesies yang ditanam mesti sama, pada waktu yang sama dan jarak yang seragam.
No comments:
Post a Comment
Tinggalkan Komen Anda Sini: