Tikus belanda sumber protein

TIKUS belanda dilihat menjadi jalan penyelesaian terbaik buat rakyat Congo yang terhimpit dalam masalah kemiskinan, kebuluran dan malnutrisi.

---

SEORANG wanita sedang berjalan sambil menjunjung sebuah besen di atas kepalanya. Di dalamnya terdapat beberapa ekor haiwan kecil yang comel bertompok-tompok warna hitam, coklat dan putih di sebuah kawasan di Karete, Republik Demokratik Congo.
Haiwan berbulu itu adalah tikus belanda yang tergolong dalam kategori rodensia. Antara haiwan lain yang berada dalam kelompok sama ialah tikus, tupai dan landak.
Lebih 500 ekor tikus belanda diagih-agihkan kepada penduduk tempatan oleh organisasi bukan berasaskan keuntungan sebagai sebahagian daripada program keselamatan makanan, Pasukan Tindakan Menentang Kelaparan (ACF) pertengahan bulan Februari lalu.
Program itu memberi fokus dalam memberi bekalan nutrisi sekali gus mencegah masalah malnutrisi di kawasan-kawasan konflik.
Itu merupakan sebuah eksperimen yang memberikan nilai tambah pada tikus belanda, iaitu bukan sekadar haiwan peliharaan.
Para saintis menemui dan percaya haiwan itu bakal membantu menamatkan masalah kekurangan bekalan makanan di negara yang berdepan kehancuran akibat peperangan itu.

PARA petugas ACF memeriksa bekalan tikus belanda sebelum haiwan-haiwan itu dikumpul untuk diagih-agihkan.

---

Kebuluran
Tikus belanda disimpan sebagai haiwan ternakan mikro di wilayah timur Kivu Utara dan Kivu Selatan, Congo. Kedua-dua wilayah itu berdepan daripada konflik perang selama berdekad-dekad.
Konflik tersebut telah menyebabkan berjuta-juta manusia di situ mengalami kebuluran dan berdepan maut setiap hari.
Makhluk berbulu itu mempunyai kandungan nutrisi yang tinggi dan mampu menjadi bekalan makanan yang hebat berbanding ternakan konvensional seperti ayam atau babi.
Kenyataan tersebut diakui oleh Pusat untuk Pertanian Tropika Antarabangsa (CIAT) yang merupakan sebuah institut penyelidikan yang berpusat di Colombia.
"Ia merupakan sumber protein dan mikronutrisi di negara yang mempunyai kadar matnutrisi tertinggi di dunia," kata pegawai rasmi CIAT.
"Bersaiz kecil dan mudah disembunyikan, tikus belanda dengan mudah menyesuaikan diri di zon-zon konflik yang sentiasa berdepan masalah kemiskinan ekstrem dan wilayah tanpa undang-undang.
"Kebanyakan negara-negara seperti itu biasanya berlaku aktiviti menjarah haiwan ternakan tempatan," terangnya lagi.
Haiwan itu turut mempunyai kelebihan lain, ia boleh diberi makan bahan buangan dapur dan secara relatif memerlukan kos pelaburan yang rendah berbanding ternakan lain.
Paling penting, tikus belanda dapat melahirkan anak dengan cepat dengan tikus betina mampu menghasilkan anak kira-kira 10 hingga 15 ekor anak setiap tahun.
"Tikus belanda juga berdepan jenis penyakit yang sedikit, tidak seperti babi, ayam atau arnab. Jika berlaku jangkitan penyakit, kadar penghasilan anak yang tinggi atau populasi boleh pulih semula dalam masa yang singkat," ujar pihak itu lagi.

USAHA mengatasi masalah kebuluran dan malnutrisi melalui pengagihan tikus belanda di Congo mendapat sambutan menggalakkan.

---

Tingkatkan pengeluaran
Binatang comel itu dibela sebagai haiwan peliharaan di Eropah, tetapi dijadikan bahan makanan di Amerika Selatan terutamanya di Peru.
Rasanya dikatakan boleh menandingi daging babi, ayam atau arnab. Tikus belanda merupakan haiwan natif Amerika Selatan dan sehingga kini masih lagi belum diketahui cara ia sampai ke Congo.
Saintis-saintis di CIAT sedang melakukan penyelidikan bagi meningkatkan pengeluaran ternakan itu melalui sebuah projek yang dibiayai oleh kerajaan Jerman.
Pada peringkat awal penyelidikan, ia menyasarkan pada babi, ayam dan itik. Kini, ia dikembangkan dengan memasukkan sekali tikus belanda.
Kajian terhadap tikus belanda itu dijalankan di empat buah kampung Kivu Selatan bagi mencari cara terbaik meningkatkan kuantiti dan kualiti daging.
"Tiada seorangpun saintis di sini yang berfikir bahawa tikus belanda boleh dijadikan pilihan diet ketika projek ini dimulakan. Sekarang, ia menjadi sesuatu yang sangat diperlukan," kata Michael Peters daripada CIAT.
Ia sebenarnya lebih daripada sekadar menternak haiwan, ujar ahli sosiologi CIAT, Wanjiku Chiuri. Sebagai contoh, ramai suri rumah menggunakan hasil jualan haiwan ternakan untuk membayar yuran sekolah.
Dalam masa yang sama, kanak-kanak dikatakan memberi sumbangan yang signifikan dalam memelihara haiwan ternakan.
"Dengan meningkatkan produktiviti ternakan, kanak-kanak tidak lagi perlu menghabiskan masa yang lama untuk mencari makanan.
"Sebaliknya, ia dapat meningkatkan peluang mereka untuk hadir dan memberi fokus sepenuhnya di sekolah," katanya lagi.