Ketawa kerana 'kasihan'

SUASANA lucu ketika Ally ditemani dua tetamu undangan, Jamali Shadat dan Afdlin Shauki.

Datuk Jamali Shadat berpendapat kebanyakan pelawak hari ini ketandusan idea ketika buat persembahan

LAWAK memang dipersembahkan bagi membuatkan orang ketawa. Bagaimanapun, ada juga ketikanya apabila orang ramai tetap ketawa, tetapi bukan kerana kelakarnya persembahan berkenaan, sebaliknya kerana kasihan pada lawak yang tidak menjadi.

Justeru, seseorang pelawak tidak boleh muncul di pentas dengan kepala yang kosong. Sebaik-baiknya mereka tampil bersama idea yang sudah pun difikirkan sebelum itu. Setidak-tidaknya itulah pandangan pelawak veteran, Datuk Jamali Shadat, yang turut disokong pelakon komedi terkenal masa kini, Afdlin Shauki.

Muncul sebagai tetamu rancangan bual bicara Ally, kendalian Ally Iskandar baru-baru ini, Jamali berasakan kebanyakan pelawak hari ini tidak mempunyai idea yang baik sebelum muncul pada sesuatu persembahan.

"Akibatnya, lawak yang dipersembahkan itu kelihatan merapu. Ada masanya, dia berjaya membuat orang ketawa, tetapi mereka sebenarnya ketawa kerana kasihan," ujar Jamali tatkala membincangkan isu lawak pada rancangan minggu keenam program berkenaan.

Kata lelaki yang mempunyai pengalaman kira-kira 40 tahun dalam dunia lawak itu, kebanyakan lawak pada zamannya dulu adalah lawak bersahaja, tetapi bukan ‘saja-saja’. Setiap lawak yang dibuat mempunyai matlamatnya sendiri.

Manakala Afdlin pula berkata, dia berlawak mengikut keadaan dan apabila penonton ketawa mendengar lawaknya, ia bermakna jenaka itu boleh mereka kenali.

"Bagi saya, lawak ialah komentar sosial yang cuba kita ketengahkan. Begitupun, bukan bererti tugas pelawak adalah untuk memberikan mesej berguna kepada masyarakat. Kita tetap seorang penghibur, namun menerusi lawak itulah mesej terbabit disalurkan. Lalu, janganlah lawak yang disampaikan itu lawak kosong. Jangan sekadar suka-suka saja, biar ada benda di dalamnya," tegas Afdlin.

Dia turut berpegang kepada kesesuaian sesuatu tema atau bahan lawak dengan tempat dia mempersembahkan jenaka berkenaan. Seandainya dia mengadakan persembahan untuk kanak-kanak, lawaknya lebih bercorak gerak badan atau gaya, manakala penonton dewasa pula mungkin lebih menghargai lawak situasi atau berdasarkan dialog dituturkan.

Afdlin memberitahu, sejak kecil lagi dia memang suka menghiburkan orang. Mungkin kerana itu, lawaknya hari ini senang menangkap perhatian khalayak.

"Namun, sebagai pelawak, kita mempunyai tanggungjawab. Seboleh-bolehnya, biarlah lawak yang kita berikan itu mampu membuatkan penonton membuka minda mereka kepada sesuatu yang mungkin tidak pernah mereka fikirkan," katanya yang memang dikenali dengan lawak situasi, sebagaimana dapat dilihat menerusi beberapa filem komedi arahannya sebelum ini.

Menyentuh lawak yang menggunakan fizikal seseorang sebagai bahan jenaka, Afdlin berkata, dia sering kali juga menggunakan saiz badannya yang besar itu sebagai bahan lawak. Begitu juga dia ‘mengutuk’ orang lain apabila membuat jenaka.

"Lalu ada orang bertanya, apakah orang yang dikutuk atau dikenakan oleh saya itu tidak marah? Mereka tidak terasa dengan lawak saya apabila golongan yang dikenakan itu terdiri daripada kenalan saya sendiri. Pada masa yang sama, kita juga kenalah bersedia apabila orang lain mengutuk kita pula," jelasnya.

Bagi Jamali, sesetengah pelawak memang dikurniakan keadaan fizikal yang membolehkan peminat ketawa hanya dengan melihat bentuk badan atau mukanya.

"Lalu, pada ketika itu, tidak perlulah dia hendak membuat lawak yang keterlaluan. Janganlah sampai buat lawak ketuk kepala atau tertonggeng terbalik. Ia bukan lagi lawak namanya," kata Jamali yang cukup dikenali bersama lawak Si Atan.

Kedua-duanya juga bersetuju seseorang pelawak tidak patut menggunakan topik sensitif seperti isu perkauman sebagai bahan jenakanya. Kata Jamali, jika boleh, dia cuba mengelakkan daripada mempersendakan sesuatu kaum, manakala Afdlin pula menggesa pelawak agar lebih peka supaya tidak terlepas daripada batasan yang sewajarnya.

"Orang ramai akan lebih menghargai kita apabila kita membuat lawak yang dekat dengan mereka. Lawak yang tidak keterlaluan serta mempunyai elemen kebenaran selalunya lebih disukai semua golongan," kata Jamali yang pernah memenangi pertandingan Bakat TV pada 1971.

Pada pertanyaan bagaimana dia sentiasa tampil dengan idea kelakar, Afdlin berkata, dia melihat dirinya sebagai penyedia kandungan.

"Dengan cara itu, kita akan sentiasa memerhatikan persekitaran serta perlu sentiasa membaca bagi mendapatkan bahan. Apa-apa saja sebenarnya boleh menjadi sumber kepada lawak kita, cuma ia perlu dirangka supaya kelak menjadi jenaka yang menghiburkan," ujar Afdlin yang mengaku, bilik air ialah antara tempat paling banyak memberikannya idea.

Afdlin dan Jamali turut berkongsi pandangan sama, bakat adalah cukup penting bagi seseorang yang ingin menjadikan dunia lawak sebagai karier.

"Namun, jika bakat itu tidak disertakan dengan keinginan untuk menghiburkan orang, ia tidak akan menjadi juga," tegas Afdlin yang menggesa pelawak generasi baru untuk mempelajari cara berlawak menerusi persembahan pelawak lama, di samping sentiasa membaca bagi menambahkan himpunan idea.

Jamali pula melahirkan kesediaan untuk membantu generasi pelawak baru sekiranya mereka melahirkan keinginan untuk mendapatkan ilmu daripada golongan pelawak veteran sepertinya.