Orang cacat penglihatan boleh mengaji al-Quran

SEPULUH jarinya diseret secara perlahan-lahan dari kiri ke kanan sambil menyentuh titik-titik yang timbul pada helaian kertas putih tanpa dakwat itu sambil mulutnya terkumat-kamit.
Sebaik selesai membaca tiga muka surat kitab berwarna hijau itu, lantas Muhammad Lee Abdullah, 46, menutpnya perlahan-lahan. Rupa-rupanya, dia baru selesai membaca al-Quran Braille.
Melihat kefasihan saudara baharu itu membaca al-Quran dengan sistem tulisan titik-titik, timbul persoalan bagaimanakah dia boleh menguasai bacaannya?
"Walaupun terdapat enam titik pada kotak Braille, namun ia memerlukan tumpuan dan kepekaan yang tinggi di hujung jari bagi mengenali huruf alif hingga ke ya.
"Ia bukan mudah, namun saya tidak putus asa sebaliknya berusaha mengaji secara perlahan-lahan termasuk melagukan bacaan ayat al-Quran, tajwid dan sebagainya," katanya sambil memberitahu dia mempelajari al-Quran daripada seorang ustaz di Johor.
Muhammad Lee mengakui sejak berusia sembilan tahun beliau telah mengambil mata pelajaran Pengetahuan Islam kerana gemar mendengar ayat-ayat al-Quran di Sekolah Kebangsaan Pendidikan Khas Princess Elizabeth, Johor Bharu, Johor.
Belajar al-Quran
Dalam subjek itu, beliau diajar mengenai mengenali huruf di peringkat asas. Sekitar tahun 1987, Muhammad Lee memeluk Islam dan mula mempelajari al-Quran Braille di Darul Kifayah yang terletak di Jalan Ipoh, Kuala Lumpur.
Beliau hanya mengambil masa sebulan untuk mempelajari al-Quran dan pernah menjadi johan qari istimewa pada Majlis Tilawah Al-Quran Saudara Kita tujuh tahun lalu.
"Ketika itu, saya menyertai pertandingan berkenaan bukan untuk memenangi sebarang hadiah tetapi ingin mengetahui kemampuan saya mengaji al-Quran," ujarnya yang mempunyai seorang adik yang memeluk agama Islam.
Sebaik menamatkan pendidikan di tingkatan enam, Muhammad Lee pernah menjadi Guru Kelas Agama dan Fardu Ain (KAFA), jurukomputer Braille sebelum menjadi penyelia penerbitan al-Quran Braille. Bagaimanapun, dia meninggalkan semua pekerjaan tersebut kerana mendapat peluang yang lebih baik.
Lelaki yang tidak lekang dengan senyuman itu kini berkhidmat sebagai Penyelia Penerbitan al-Quran Braille di Pertubuhan Pembangunan Orang Buta Malaysia (PPOBM), sekitar tahun 1994 sebelum beliau mendapat idea untuk menyalin sendiri al-Quran Braille.
Segala-galanya bermula selepas adiknya, Muhammad Adam Lee Abdullah, 41, mengikuti kursus komputer di Felicia, Amerika Syarikat selama sembilan bulan.
Di situ, terdapat sebuah alat Braille, Eureka Au yang menggunakan perisian JAWS yang mengeluarkan suara. Dengan sokongan kewangan daripada sebuah keluarga dari Pulau Pinang, Muhammad Lee membeli alat berkenaan yang dijual pada harga RM8,000.

KAEDAH membuat lubang pada al-Quran Braille.

---

Menerusi alat itu, beliau mula menyalin tulisan al-Quran Braille milik seorang guru agama di Sekolah Kebangsaan Pendidikan Khas Princess Elizabeth, Johor Bharu, Sulaiman Syafie.
Sekolah tersebut merupakan sekolah pertama yang ditubuhkan pada tahun 1954 untuk kanak-kanak cacat penglihatan di negara ini. Menyentuh proses persalinan, Muhammad Lee menjelaskan al-Quran asal diimbas terlebih dahulu di atas mesin imbasan yang dimulakan daripada muka surat pertama.
Kemudian, segala butiran yang diimbas akan tertera di komputer menerusi perisian text document dalam huruf rumi. Ketika proses ini berjalan, perisian JAWS boleh mengeluarkan suara dan membaca satu persatu ayat yang diimbas daripada al-Quran tersebut.
Sehubungan itu, kerja-kerja penyuntingan dan mengenal pasti kesalahan ejaan dapat dilakukan oleh golongan cacat penglihatan sendiri tanpa bantuan sukarelawan.
"Seingat saya, hampir 24 jam saya menumpukan kerja-kerja penyalinan Braille dalam bentuk ayat al-Quran. Alhamdullillah, ia hanya mengambil masa setahun untuk menyiapkan 30 juzuk al-Quran.
Bagi senaskhah lengkap al-Quran Braille, ia memiliki enam jilid mewakili 30 juzuk. Sekitar tahun 1995, beliau menghantar al-Quran itu kepada pelbagai pihak agama termasuk Kementerian Dalam Negeri (KDN) atas tujuan semakan untuk menentukan sama ada ayat al-Quran yang disalin itu betul atau sebaliknya.
Diiktiraf
Tindakan itu perlu sebelum ia dicetak kerana khuatir mempunyai kesalahan bacaan. Begitupun, selepas menjalani proses semakan yang panjang, akhirnya pada tahun 1998, al-Quran Braille yang dihasilkan itu telah diberi pengesahan oleh Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (Jakim).
Setelah mendapat kelulusan, beliau menyerahkan al-Quran itu kepada Persatuan Orang-Orang Cacat Penglihatan Islam (Pertis) supaya golongan itu mendapat manfaat daripadanya.
"Saya bersyukur kerana hasil itu diiktiraf dan apa yang lebih penting, golongan senasib seperti saya kini boleh membaca al-Quran," ujarnya sambil mengakui bahan-bahan agama dan ilmiah dalam bentuk tulisan Braille dilihat masih kurang di negara ini.
Pendapat Muhammad Lee turut disokong oleh Anuar Biden, 41. Menurut pekerja swasta itu, dia gemar membaca buku, malangnya ia sukar didapati di pasaran.
Selain buku-buku ilmiah, al-Quran Braille juga sukar didapati.
"Saya berminat mengikuti perkembangan yang berlaku di negara ini baik dari segi ekonomi, sosial mahupun politik tetapi saya tidak tahu di mana saya boleh mendapatkan bahan-bahan bacaan itu," katanya.
Ditanya mengenai al-Quran Braille, Anuar menyambut baik keluaran al-Quran dalam bentuk Braille.
"Pada mulanya, ia agak sukar untuk dibaca tetapi setelah membiasakan diri, lama-kelamaan ia boleh dikuasai," katanya ketika ditemui di PPOBM yang terletak di Brickfields, Kuala Lumpur.

MEREKA yang cacat penglihatan harus diberi peluang menguasai pembacaan al-Quran menerusi al-Quran Braille.

---

Proses berbeza
Menyentuh mengenai percetakan tulisan Braille, Abd. Munaaim Abd. Hakim, 56, mengakui mencetak buku mahupun al-Quran dalam bentuk tulisan itu bukan satu kerja yang mudah.
Walaupun berpengalaman dalam bidang percetakan hampir sedekad, anak jati Sekinchan, Selangor itu menjelaskan, proses tersebut menuntut kesabaran dan ketelitian yang tinggi kerana ia berbeza berbanding percetakan biasa.
Bercerita mengenai cabaran dalam pekerjaan itu, Abd. Munaaim yang pernah bekerja sebagai kerani di sebuah bank sebelum bersara kemudiannya memohon bekerja di PPOBM sebagai pencetak.
Menurut bapa kepada lapan orang anak itu, dia pernah membuang hampir 10 jilid al-Quran gara-gara kurang mahir mengendalikan percetakan Braille.
"Tulisan Braille ini timbul, jadi apabila dicetak di kedua-dua belah muka surat kesemua tulisan itu terhimpit sekali gus hurufnya tidak dapat difahami," katanya.
Menyedari masalah tersebut, Pengerusi PPOBM, Jaafar Md. Isa menghantar Abd. Munaaim mengikuti kursus percetakan Braille selama beberapa minggu.
Setelah mempelajari dalam proses percetakan, timbul masalah lain pula apabila setiap helai muka surat yang digam menyebabkan tulisan Braille bertindih.
"Kami terpaksa mencari jalan bagi mengelakkan masalah itu berulang. Hasil idea kesemua kakitangan, kami berjaya mencipta peruang yang diperbuat daripada karbon supaya tulisan itu tidak bertindih.
Dapat kelulusan
Setiap lima helai muka surat, peruang diletakkan termasuk menjahit setiap jilid itu dengan benang biasa.
Sambil menunjukkan proses memotong peruang, Abd. Munaaim berkata, daripada proses menggam, memotong karbon, menjahit dan mengepil, ia perlu dilakukan secara teliti.
Abd. Munaaim juga mengambil imisiatif mempelajari tulisan Braille daripada huruf A hingga Z dan tulisan Jawi, daripada Muhammad Lee.
Menurutnya, dia mengambil tindakan itu kerana tidak mahu berlaku kesilapan apabila mencetak al-Quran Braille.
"Saya menggalas tanggungjawab yang besar, jadi saya perlu mempelajari tulisan itu," tuturnya yang hanya mengambil masa tiga bulan untuk menguasai tulisan itu dengan cara menutup mata.
Sementara itu, Yang Dipertua Persatuan Orang Cacat Penglihatan Islam Malaysia (Pertis), Zakaria Yahya berkata, pihaknya merupakan persatuan pertama yang mendapat kelulusan daripada bahagian Teks Kawalan al-Quran, Kementerian Dalam Negeri.
Kelulusan itu diperoleh selepas pensyarah kanan Fakulti Pengajian al-Quran dan Sunah, Universiti Sains Islam Malaysia (USIM), Dr. Mustaqim Mohd. Zafri membuat kajian terhadap al-Quran termasuk panel-panel lain dari Jakim.
Sejak tahun 2010 hingga tahun kini, pihaknya telah mencetak lebih 500 naskhah al-Quran Braille yang berharga RM200 sahaja.
"Kami juga mengimportnya ke Bangladesh, Indonesia, Thailand termasuk Afrika dan Kazakhstan," jelasnya.
Bagaimanapun, pihaknya hanya menjual al-Quran itu apabila ada permintaan dan tidak dijual di kedai-kedai buku.